జయ ప్రాణాన్ని నిలబెడుతున్న ‘ఎక్మో’ ఏమిటి?

తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రి జయ లలితకు హఠాత్తుగా గుండెపోటు వచ్చి... ఆరోగ్యం బాగా విషమించింది. ఆమె పరిస్థితిపై అపోలో ఆసుపత్రి వైద్యులు ట్విట్టర్లో ఓ ట్వీటు చేశారు. ‘Extracorporeal membrane heart assist device’ అనే పరికరంపైనే ప్రస్తుతం జయ ప్రాణం నిలబడిందని ఆ ట్వీటు సారాంశం. ప్రాణం కాపాడటానికి చివరి ప్రయత్నంగా వైద్యులు ఈ పరికరాన్ని వినియోగిస్తారు.
రోగి గుండె, ఊపిరితిత్తులు ఆక్సిజన్‌ను శరీరానికి అందించడంలో పూర్తిగా విఫలమైన సందర్భంలో ఈ వైద్య పరికరం ఆ పనిని చేస్తుంది. ఈ ప్రక్రియను ‘Extracorporeal membrane oxygenation (ECMO)’ అని పిలుస్తారు. ఈ ఎక్మో పద్దతిని లైఫ్ సపోర్ట్ సిస్టమ్ గా పరిగణిస్తారు.

కార్డియాక్ అరెస్టు లేదా ఊపిరితిత్తుల ఫెయిల్యూర్ జరిగిన సందర్భంలో రోగుల ప్రాణాలు నిలబెట్టేదే ఎక్మో ప్రక్రియ. అయితే ఈ ప్రక్రియ దశకు రోగి చేరాడంటే అతని పరిస్థితి అత్యంత విషమంగా ఉందని అర్థం. ఎక్మో పరికరం రక్త నాళాల్లోని రక్త సరఫరాను పర్యవేక్షిస్తుంది. జీవక్రియల్లో రక్తంలోని ఆక్సిజన్ శూన్యమైపోతుంది. తిరిగి రక్తంలో ఆక్సిజన్ నింపే బాధ్యత ఊపిరితిత్తులది, ఆ రక్తాన్ని శరీరాభాగాలకి పంపే బాధ్యత గుండెది. ఈ రెండూ పనులను ఎక్మో పరికరం ... గుండెకి, ఊపిరితిత్తులకు సంబంధం లేకుండా శరీరం బయటి నుంచే నిర్వర్తిస్తుంది.

చెడు రక్తాన్ని స్వీకరించి అందులోని కార్బన్ డైయాక్సైడ్ ను తొలగించి, ఆక్సిజన్ ను నింపి తిరిగి శరీరాభాగాలకి పంపిస్తుంది. రక్తాన్ని వెచ్చబరిచే బాధ్యత కూడా యంత్రానిదే. గుండె, ఊపిరితిత్తులు తిరిగి పనిచేయడం ప్రారంభించాక... ఎక్మోతో కలిసి సమాంతరంగా పనిచేస్తాయి. రెండు భాగాలు సపోర్ట్ లేకుండా స్వతంత్రంగా పనిచేయగలవన్న నమ్మకం వచ్చాక వైద్యులు ఎక్మోను తొలగిస్తారు. ఎక్మో సాయంతో రోగులు తిరిగి కోలుకున్న సందర్భాలు కూడా ఉన్నాయి.